Kinderen leren het meest door te kijken naar wat jij doet. Ze nemen jouw gewoontes over, niet alleen je woorden. Het is dus aan ons, ouders, verzorgers en leerkrachten, om het goede voorbeeld te geven en ze spelenderwijs bewust te maken van duurzaamheid. Maar hoe pak je dat aan zonder dat het een saaie les wordt? Hier zijn enkele speelse en interactieve manieren om kinderen te betrekken bij een duurzame milieubewuste levensstijl.
Geef het goede voorbeeld
Jong geleerd is oud gedaan. Scheid jij je afval? Hoe ga jij om met energie en waterverbruik? Waar haal jij je boodschappen? En ga zo maar door. Ben er zelf bewust van wat je doet en waarom je dit doet. Kinderen leren door te kijken naar wat jij doet. Jouw dagelijkse keuzes op het gebied van afvalscheiding, energie- en waterverbruik, en boodschappen doen, vormen hun beeld van normaal gedrag. Door kinderen verantwoordelijkheid te geven voor huishoudelijke taken, voelen ze zich betrokken en leren ze belangrijke vaardigheden.
Samen het afval scheiden
plak op de afvalbak stickers wat er in die bak mag. Zo zien kinderen wat er in de bak mag en leren ze het afval op de juiste manier te scheiden.
Samen leren over een duurzaam leven
Wat is duurzaamheid? Wat is natuur en milieubewust leven? Door deze begrippen op een visuele en interactieve manier uit te leggen, zorg je ervoor dat jullie dezelfde taal spreken en elkaar beter begrijpen. Hier enkele tips:
Praat en denk samen na over een duurzaam leven
- Gezinsgesprekken: Bespreek thuis wat een duurzaam leven inhoudt en hoe iedereen kan bijdragen.
- Ideeën uitwisselen: Moedig kinderen aan om met eigen suggesties te komen voor een milieuvriendelijker huishouden.
Verantwoordelijkheid vanaf jonge leeftijd
- Taken verdelen: Geef elk gezinslid, ongeacht de leeftijd, een rol in het verduurzamen van het huishouden.
- Samen doelen stellen: Bepaal gezamenlijke doelen, zoals minder afval produceren of energie besparen.
Duurzame, leuke en leerzame materialen
Er zijn diverse boeken en lesmaterialen beschikbaar die duurzaamheid op een toegankelijke manier uitleggen:
- ‘Janouk zoekt een duurzame wereld’
- WWF-jeugdboek ‘Onze Planeet’
- ‘Koos de Koala’
- ‘Samen hier’
- ‘Klimaatjes’ boeken: Een serie die jonge kinderen op een speelse manier bewust maakt van het klimaat en milieu.
Samen composteren, leerzaam voor het hele gezin
Composteren is niet alleen een milieuvriendelijke manier om keuken- en tuinafval te recyclen, maar ook een fantastische kans om kinderen te betrekken bij de natuur. Door samen een compostproject op te zetten, ontdekken kinderen hoe organisch materiaal, het afval, wordt afgebroken en transformeert tot voedzame grond voor planten.
- Kies een geschikte compostbak
- Verzamel composteerbaar materiaal
- Observeer het proces: Dit maakt het proces tastbaar en educatief.
Creatief hergebruiken
Waarom nieuwe knutselspullen kopen als je thuis al een schat aan materialen hebt? Door alledaagse voorwerpen een tweede leven te geven, stimuleer je niet alleen de creativiteit van kinderen, maar draag je ook bij aan een duurzamere wereld. Denk aan: oud papier, eierdozen, glazenpotten, wc rollen etc. Afval wordt pas afval als wij er afval van maken.
Naast knutselen is het ook waardevol om kinderen te leren hoe ze hun eigen spullen kunnen repareren. Begin bijvoorbeeld met eenvoudige naaiprojecten om kleding te herstellen. Dit vergroot niet alleen hun zelfredzaamheid, maar vermindert ook de wegwerpcultuur.
Samen tuinieren
Tuinieren met kinderen is een fantastische manier om hen dichter bij de natuur te brengen en ze te leren waar hun voedsel vandaan komt. Door samen een moestuin te onderhouden, ontdekken kinderen hoe planten groeien en bloeien, en ervaren ze de voldoening van het oogsten van eigen gekweekte groenten en fruit. Enkele tips:
- Eigen stukje grond: Geef kinderen een eigen stukje tuin, bloempot of moestuinbak. Dit vergroot hun betrokkenheid en verantwoordelijkheid.
- Makkelijke groenten: Begin met snelgroeiende en eenvoudige gewassen zoals sla, radijsjes, wortels en tuinkers. Dit houdt het leuk en motiverend voor kinderen.
- Favoriete groenten: Laat kinderen meebeslissen over wat er geplant wordt, vooral als het gaat om groenten die ze lekker vinden.
- Betrek kinderen bij alle stappen: Van zaaien tot oogsten, laat kinderen actief deelnemen aan het proces. Dit leert hen niet alleen over plantengroei, maar ook over geduld en zorg.
- Gebruik kindvriendelijk gereedschap: Kleine handen hebben baat bij aangepast tuingereedschap, waardoor het werk makkelijker en veiliger wordt.
Duurzaam leren eten
Leer kinderen zien waar hun voedsel vandaan komt en hoe ze duurzame keuzes kunnen maken. Dit zijn dingen die je kan doen:
- Bezoek de lokale markt: Een uitstapje naar de lokale markt is niet alleen leuk, maar ook leerzaam. Kinderen ontdekken hier seizoensgebonden groenten en fruit en leren het belang van lokale producten kennen. Dit vermindert de ecologische voetafdruk en ondersteunt de lokale economie.
- Samen Koken: Betrek kinderen bij het bereiden van maaltijden, vooral vegetarische gerechten. Dit vergroot hun begrip van voedingsmiddelen en stimuleert interesse in gezonde voeding.
- Zelf opscheppen en portiecontrole: Laat kinderen zelf hun eten opscheppen om hen bewust te maken van portiegroottes en hun eigen eetlust. Dit helpt hen namelijk beter in te schatten hoeveel ze nodig hebben en draagt bij aan het voorkomen van voedselverspilling.
- Herbruikbare verpakkingen gebruiken: Moedig het gebruik van herbruikbare broodtrommels en drinkflessen aan.
Samen de natuur ontdekken
Het is zowel leuk als leerzaam om kinderen op een speelse manier kennis te laten maken met de natuur. Door samen diverse groene uitstapjes te ondernemen, ontwikkelen kinderen een diepere waardering voor hun omgeving en leren ze het belang van duurzaamheid. Lees hier erop uit tips:
- Bezoek een kinderboerderij
- Verken een blotevoetenpad
- Pluk je eigen fruit in een pluktuin
- Ga naar het kabouterbos
- Bezoek een boerderij
Samen afval opruimen
Laat kinderen zien wat zwerfafval met de natuur doet en waarom het schadelijk is voor mens en dier. Trek handschoenen aan, pak een prikstok en een vuilniszak, en ga samen op pad om afval op te ruimen. Zo werk je niet alleen aan een schonere omgeving, maar leer je kinderen ook verantwoordelijkheid te nemen voor hun leefomgeving.
Geef door: Kinderen leren delen en hergebruiken
Kinderen leren over de circulaire economie door actief te delen en hergebruiken. Hebben ze kleding die te klein is geworden of speelgoed waar ze niet meer mee spelen? Moedig hen aan kritisch te kijken naar wat ze echt nodig hebben en wie blij zou zijn met deze items. Laat ze bijvoorbeeld zelf spullen weggeven, ruilen met anderen, naar de kringloopwinkel gaan of tweedehands verkopen. Overweeg ook donaties aan stichtingen zoals Stichting Babyspullen of Stichting Je mag er zijn, die zorgen dat de items op de juiste plek terechtkomen.
Slim kiezen voor duurzaam speelgoed
Voor je het weet staat er weer een kast vol met speelgoed en wordt er niet meer naar om gekeken. Overweeg multifunctioneel en meegroeispeelgoed om verspilling te voorkomen, zoals open ended speelgoed. Onderzoek de herkomst en productie van speelgoed om duurzame keuzes te maken. Bezoek een speelotheek om speelgoed te lenen; dit is kostenefficiënt en milieuvriendelijk.
Duurzame cadeaus en bewuste keuzes
Kinderen verrassen met een cadeau is altijd leuk. Heb je hier al aan gedacht?
- Ervaringen boven spullen: Geef een activiteit cadeau, zoals een museumbezoek of een workshop. Dit creëert namelijk herinneringen.
- Gezamenlijke cadeaus: Overweeg met anderen samen geld in te leggen voor een groter cadeau, wat de impact per persoon verkleint.
- Tweedehands vondsten: Platforms zoals Marktplaats en Vinted bieden een schat aan tweedehands speelgoed en kleding.
- Lokale winkels: Bezoek lokale winkels die duurzame en ethisch geproduceerde producten aanbieden.
- Doneer dubbele cadeaus: Heeft je kind hetzelfde cadeau twee keer gekregen? Doneer het dan aan organisaties zoals Stichting Jarige Job. Deze stichting zorgt ervoor dat kinderen die hun verjaardag niet kunnen vieren, toch een feestelijke dag hebben.
Bewust winkelen: Kinderen leren verantwoord consumeren
Kinderen bewust maken van hun consumptiegedrag helpt hen later duurzame keuzes te maken. Hier zijn enkele tips om hen hierin te begeleiden:
- Etiketten lezen: Leer kinderen de ingrediëntenlijst of materiaalsamenstelling te bekijken. Zo begrijpen ze wat erin zit en waar het vandaan komt.
- Herkomst en productie: Bespreek met hen waar het product vandaan komt en hoe het is gemaakt. Dit bevordert begrip van eerlijke productie en duurzaamheid.
- Behoefte en waarde: Stimuleer kinderen na te denken over de vraag of ze het product echt nodig hebben en wie er blij mee zou zijn.
- Reparatie en hergebruik: Moedig aan te overwegen of het product hergebruikt of gerepareerd kan worden als het kapotgaat. En als je iets nieuws koopt om er naar te kijken of het eenvoudig gemaakt kan worden.
Duurzaam vervoer
Stap samen op de fiets of wandel. Dit is niet enkel beter voor het milieu, maar ook om het kind veilig leren om te gaan met het verkeer. En je bent in de buitenlucht!
Onthoud: Kinderen doen niet wat je zegt, maar wat je doet. Door zelf het goede voorbeeld te geven, inspireer je hen om ook milieubewust te leven.
